Thi hành pháp luật là gì?

Thi hành pháp luật là những hành động thiết thực, có mục đích của chủ thể pháp luật nhằm thực hiện các quy định của pháp luật vào cuộc sống. Quá trình thực thi pháp luật bao gồm nhiều khâu khác nhau, từ ban hành luật đến cưỡng chế thi hành pháp luật và xử lý hành vi vi phạm pháp luật. Việc thực thi pháp luật thường được thực hiện bởi các cơ quan chính phủ, chẳng hạn như cảnh sát, tòa án và các cơ quan hành chính.

Cơ sở pháp lý của việc thực thi pháp luật

• Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam 2013: Điều 15 quy định “Mọi công dân có nghĩa vụ tôn trọng và tuân theo Hiến pháp, pháp luật, bảo vệ trật tự, an toàn xã hội”.
• Luật Thi hành luật hành chính 2022: Đây là luật chuyên ngành đầu tiên về thi hành luật hành chính, quy định toàn diện hoạt động thi hành luật hành chính, trong đó có các hành vi cụ thể cấu thành thi hành luật hành chính.
• Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2021): Quy định về trình tự, thủ tục áp dụng trong điều tra, truy tố, xét xử các vụ án hình sự, trong đó có quy định về thi hành bản án, quyết định của Tòa án.
• Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2021): Quy định về trình tự, thủ tục áp dụng trong giải quyết vụ việc dân sự, trong đó có quy định về thi hành bản án, quyết định của Tòa án.

Đối tượng và chức năng của việc thực thi pháp luật

Đối tượng thực thi pháp luật

• Cơ quan nhà nước: Chính phủ, các bộ, ngành, cơ quan ngang bộ; cơ quan cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã.
• Tổ chức xã hội: Tổ chức chính trị, xã hội, nghề nghiệp, tổ chức đoàn thể, tổ chức phi chính phủ.
• Mọi công dân: Tất cả các cá nhân từ 18 tuổi trở lên có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.

Chức năng thực thi pháp luật

• Ban hành luật: Quốc hội, Chính phủ, cơ quan có thẩm quyền khác.
• Giám sát việc thi hành pháp luật: Ủy ban thường vụ Quốc hội, Ủy ban Quốc hội, Chính phủ, cơ quan thanh tra, tổ chức xã hội.
• Áp dụng pháp luật: Cơ quan tố tụng, cơ quan hành chính có thẩm quyền.
• Tuân thủ pháp luật: Tất cả các đối tượng hợp pháp.

Các hình thức thực thi pháp luật

Thi hành luật hành chính

• Cưỡng chế: Áp dụng các biện pháp cưỡng chế để buộc các đối tượng phải nộp tiền, giao tài sản, di dời, thực hiện nghĩa vụ…
• Thi hành quyết định hành chính: Buộc các chủ thể phải thực hiện đúng nội dung quyết định hành chính đã có hiệu lực pháp luật.

Thi hành luật hình sự

• Thi hành án phạt tù: Đưa người bị kết án đi chấp hành án tại trại giam.
• Thi hành án tử hình: Thi hành án tử hình bằng tiêm thuốc độc hoặc sốc điện.
• Thực hiện các biện pháp bảo đảm thi hành án: Áp dụng các biện pháp bảo đảm cho người bị kết án chấp hành hình phạt như tạm giam, giám sát, quản chế…

Thi hành luật dân sự

• Thi hành án dân sự: Buộc chủ thể thực hiện hoặc đình chỉ hành vi, nộp tiền, giao tài sản, bồi thường thiệt hại…
• Tạm giữ tài sản: Áp dụng biện pháp tạm thời là giữ tài sản để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ.
• Niêm phong tài sản: Áp dụng biện pháp tạm giữ tài sản phục vụ công tác điều tra, giải quyết vụ án…

Nguyên tắc thực thi pháp luật

• Nguyên tắc pháp lý: Chỉ thi hành những luật đã được ban hành hợp hiến và hợp pháp.
• Nguyên tắc hiệu quả: Phải được thực hiện có hiệu quả, đạt được mục đích của pháp luật.
• Nguyên tắc nghiêm minh: Thực thi nghiêm ngặt pháp luật, không phân biệt đối xử, không có ngoại lệ.
• Nguyên tắc công bằng: Đảm bảo sự công bằng trong quá trình thực thi pháp luật.
• Nguyên tắc tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của công dân: Không xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của công dân trong quá trình thi hành pháp luật.

Ý nghĩa của việc thực thi pháp luật

• Đối với nhà nước: Bảo đảm thực hiện mục đích, nhiệm vụ của nhà nước trong quản lý xã hội.
• Đối với xã hội: Tạo môi trường ổn định, trật tự, công bằng, an toàn.
• Đối với công dân: Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, tạo điều kiện để công dân phát triển toàn diện.

Kết luận

Thực thi pháp luật là nhiệm vụ quan trọng trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Thực hiện tốt công tác thực thi pháp luật góp phần bảo đảm ổn định chính trị, xã hội, củng cố niềm tin của người dân vào pháp luật, chế độ, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội.

Mọi thắc mắc xin vui lòng gửi về sốHotline 09633458xxx hoặc địa chỉ email. [email protected] để được trả lời. Trân trọng!