12 Con Giáp trong văn hóa Việt Nam và Trung Quốc

Nó đã được biết đến từ lâu trong đời sống văn hóa của người Việt nhưng ít người quan tâm hay hiểu chi tiết về nguồn gốc, lịch sử cũng như ý nghĩa của 12 con giáp ở Việt Nam. 12 cung hoàng đạo hay còn gọi là Sinh Tiêu (Sánh Tiêu) là một hệ thống phân loại gán mỗi năm cho một con vật và các đặc tính đã biết của nó theo âm lịch, lặp lại 12 năm một lần. Chu kỳ 12 năm của chu kỳ hoàng đạo xấp xỉ 11,85 năm chu kỳ quỹ đạo của Sao Mộc. Mười hai con giáp có nguồn gốc đầu tiên ở Trung Quốc, sau đó được sửa đổi và sử dụng rộng rãi ở hầu hết các quốc gia có nền văn hóa châu Á như Việt Nam, Nhật Bản, Hàn Quốc…

Trên thực tế, người ta nhận thấy các cung hoàng đạo trong văn hóa phương Đông khá giống với các cung hoàng đạo trong chiêm tinh học phương Tây. Cả hai đều được chia thành 12 phần với các vòng lặp thời gian lặp đi lặp lại, mỗi phần gắn với một con vật hoặc biểu tượng nhất định và gắn với đặc điểm, tính cách, vận mệnh riêng. Ảnh hưởng của con giáp hoặc cung hoàng đạo đối với mỗi người phù hợp với mối tương quan cụ thể của người đó với chu kỳ.

-> Xem thêm: Con số may mắn 12 Cung Hoàng Đạo hôm nay

Tuy nhiên, cũng có sự khác biệt lớn giữa mười hai cung hoàng đạo và mười hai cung hoàng đạo. Thông thường các con vật trong mười hai cung hoàng đạo không có mối quan hệ nào với các chòm sao trong hệ mặt phẳng hoàng đạo. Ngoài ra, chu kỳ 12 phút của cung hoàng đạo được tính theo năm, trong khi chu kỳ 12 phút của 12 cung hoàng đạo được tính theo tháng. Tất cả các cung hoàng đạo đều là động vật và một cung hoàng đạo có thể là động vật hoặc không.

Câu chuyện về mười hai cung hoàng đạo

Có một truyền thuyết xa xưa kể rằng Ngọc Hoàng từng đặt tên cho các loài động vật từ khắp nơi trên thế giới và hy vọng mỗi năm sẽ chọn ra được con vật xứng đáng nhất để đặt tên. Vì vậy, hàng năm đều có một con vật đại diện và giúp Ngọc Hoàng cai quản, cai trị các cõi thấp.

Sau khi nhận được lệnh của Ngọc Hoàng, vào ngày lành đã định trước, mọi chúng sinh trên thế gian đều phấn khởi, háo hức chuẩn bị mọi thứ để lên thiên đình tỏ lòng thành kính với Ngọc Hoàng và đồng thời đăng ký bỏ phiếu, mong được đã chọn. Được Ngọc Hoàng chọn hàng năm làm chúa tể và lãnh đạo của vạn vật.

Việc lựa chọn và hình thành chu kỳ hoàng đạo của Ngọc Hoàng xuất phát từ mong muốn tổ chức lại cõi dưới và làm cho nó ổn định và hoàn thiện hơn. Bởi khi vạn vật được hình thành và cuộc sống mới bắt đầu, mọi thứ vẫn chưa vận hành theo một trật tự ổn định, và nhiều vấn đề vẫn sẽ nảy sinh có sự khác biệt rõ ràng giữa trời và đất, đặc biệt là vấn đề về con người hay quỹ đạo thời gian. Khi bắt đầu hình thành, một ngày trên trời dài bằng một trăm ngày trên trái đất. Người trên trời đều là tu tiên, còn người trên trái đất chỉ là phàm nhân, người thường…

Vì vậy, với tư cách là người có trách nhiệm và quyền lực cao nhất để thống trị thế giới, Ngọc Hoàng cần phải có biện pháp để ổn định trật tự thế giới. Phương pháp đó nhằm xác định “số phận” của bất kỳ sinh vật nào được sinh ra, tuy địa điểm, thời gian và thời đại sinh ra khác nhau nhưng chúng chủ yếu tập trung vào 12 cung hoàng đạo trong thế giới trần trụi.

Theo đó, hàng năm sẽ có “sao cọ”, con vật cai trị thế giới, được Ngọc Hoàng lựa chọn và xác định theo tiêu chuẩn riêng của mình. Đây là những loài động vật điển hình được sắp xếp theo một trật tự nhất định và lặp đi lặp lại từ năm này qua năm khác.

Ngọc Hoàng gặp các quan trên trời và thương lượng trong nhiều ngày, triệu tập các loài trên trời tụ tập lại và tổ chức tuyển chọn những con vật tiêu biểu nhất. Để chọn ra được 12 cung hoàng đạo trong muôn loài, Ngọc Hoàng đã phải đặt ra những điều kiện và tiêu chuẩn.

Cụ thể, con vật đầu tiên lên thiên đường sau khi tin tức được lan truyền sẽ được chọn làm “thủ lĩnh”, đứng đầu trong số 12 con giáp. Con vật thứ hai lên thiên đàng là cung hoàng đạo thứ hai, v.v. cho đến mười hai cung hoàng đạo.

Thứ tự 12 cung hoàng đạo

Trong chuỗi 12 cung hoàng đạo, các con giáp được sắp xếp theo một thứ tự nhất định. Theo truyền thống, thứ tự của mười hai cung hoàng đạo bắt đầu bằng con chuột, tiếp theo là trâu, hổ, mèo (thỏ ở Trung Quốc), rồng, rắn, ngựa, cừu, khỉ, gà trống, chó và lợn. Mỗi con giáp tương ứng với những đặc điểm riêng của thiên can, âm dương, tam nhánh, ngũ hành. Chi tiết như sau:

• Cung hoàng đạo Tý – Tý, Tử: Dương, nguyên tố nước trong ngũ hành, nguyên tố đầu tiên trong tam nguyên.
• Cung hoàng đạo Sửu – Sửu, niú (xấu): Âm, thuộc hành thổ trong ngũ hành, thứ hai và thứ ba.
• Cung hoàng đạo Hổ – Hổ, hǔ (Âm): Dương, thuộc mộc trong ngũ hành, ba trong tam hợp
• Cung hoàng đạo Mao (卯), mǎo (卯): Âm, thuộc mộc trong ngũ hành, đứng thứ tư.
• Dragon Zodiac – Rồng/Rồng, lóng (Chen): Dương, thuộc yếu tố đất trong ngũ hành, tam nguyên đầu tiên
• Con rắn – Rắn, shé (巳): Âm, thuộc hành hỏa trong ngũ hành, thứ hai và thứ ba.
• Con giáp Ngọ – Ngựa/ngựa, mǎ (trưa): Dương, thuộc hành hỏa trong ngũ hành, đứng thứ ba trong tam nguyên.
• Cung hoàng đạo Cừu – Dê, dương (wei): Âm, thuộc Thổ trong ngũ hành, đứng thứ tư trong tam nguyên.
• Cung hoàng đạo – khỉ, hóu (Thần): Dương, thuộc ngũ hành vàng, nguyên tố đầu tiên trong tam nguyên.
• Cung hoàng đạo là gà – gà/gà, jī (đơn vị): âm, thuộc ngũ hành vàng, họ thứ hai và thứ ba.
• Cung hoàng đạo của con chó là con chó, gǒu (戌): Dương, thuộc thổ trong ngũ hành, và là nguyên tố thứ ba trong tam nguyên.
• Cung hoàng đạo Hợi – Hợi/Hợi, zhū (海): Âm, thuộc về nước trong ngũ hành, thứ tư trong tam nguyên.

Theo lý thuyết, mỗi cung trong số 12 cung hoàng đạo được gán cho mỗi năm và đại diện cho cách những người sinh năm đó thể hiện bản thân hoặc cách người khác nhìn nhận họ.

Nhiều người có sự hiểu lầm này, cho rằng trong số 12 cung hoàng đạo, mỗi năm là duy nhất, hoặc việc mô tả 12 cung hoàng đạo trong văn hóa phương Tây chỉ dựa trên hệ thống khái niệm đó. Nhưng trên thực tế, có một số con giáp là cung hoàng đạo nội bộ được gán cho tháng hoặc cung hoàng đạo thực sự được gán cho ngày và cung hoàng đạo bí mật được gán cho giờ. Điều này có nghĩa là mọi người đều có thể sinh vào giờ, ngày, tháng và năm gắn liền với các con giáp khác nhau. Ví dụ, người sinh năm Thìn có thể sinh năm Thìn nhưng lại vào giờ Cừu, ngày Sửu và tháng Rắn. Khi đó, những mâu thuẫn, xung đột sẽ nảy sinh trong cùng một con người và giữa các cung hoàng đạo khác nhau trong các cung hoàng đạo, điều này sẽ được thể hiện qua lối sống của họ gọi là Thái Tuệ.

Nói chung, trên trái đất có 12 con giáp (gọi là nhánh đất), đó là chuột, trâu, hổ, mèo, rồng, rắn, ngựa, cừu, khỉ, gà trống và chó. Biển; 10 thiên can là Giáp, Ất, Bình, Định, Mẫu, Kỳ, Cảnh, Tân, Nhâm và Quy. Tất cả đều thuộc về ngũ hành âm dương: kim, mộc, thủy, hỏa, thổ.

Ý nghĩa của 12 cung hoàng đạo Việt Nam

Trong văn hóa Việt Nam, thứ tự của 12 con giáp là chuột, trâu, hổ, mèo, rồng, rắn, ngựa, cừu, khỉ, gà trống, trâu, lợn tương ứng với chuột, trâu, hổ, mèo. . – Rồng – Ngựa – Cừu – Khỉ – Gà – Chó – Lợn.

Mỗi cung hoàng đạo gắn liền với một năm khác nhau và sau khi chu kỳ kết thúc, 12 cung hoàng đạo sẽ quay trở lại chu kỳ theo thứ tự như cũ. Mỗi con giáp đều có những đặc điểm, thuộc tính và tính cách riêng tương tự như loài vật.

Ở Việt Nam, người ta làm những món đồ phong thủy tương ứng với hình cung hoàng đạo hàng năm để giúp gia chủ gặp được may mắn, giàu có và thành công trong cuộc sống và công việc. Một số vật phẩm thường được làm theo 12 con giáp, thường được sử dụng như tượng chuột vàng, tượng hổ vàng, tượng trâu vàng… hay mặt dây chuyền vàng…

Ý nghĩa của 12 cung hoàng đạo

Văn hóa Trung Quốc và văn hóa Việt Nam có nhiều điểm tương đồng và nằm trong cùng một hệ thống văn hóa phương Đông từ xa xưa. Cung hoàng đạo Trung Quốc cũng gần giống với cung hoàng đạo Việt Nam về loại con giáp và thứ tự.

Trong 12 cung hoàng đạo ở Việt Nam chỉ có mèo, còn người Trung Quốc dùng thỏ nhưng cách phát âm của 2 con giáp này gần như giống nhau (thỏ là “mèo”, mèo là “mao”, nói chung là “mao”).

Trên thực tế, cung hoàng đạo Việt Nam ban đầu được học và tiếp thu từ Trung Quốc, nhưng do yếu tố môi trường tự nhiên không phù hợp nên người Việt đã chuyển hóa nó thay vì áp dụng hình mẫu cung hoàng đạo Trung Quốc, cụ thể là sử dụng cung hoàng đạo mèo. biểu tượng.

Điều này hoàn toàn hợp lý và có lợi cho cả hai phía, bởi vì ngay cả khi bạn chọn con mèo thay vì con thỏ, nó vẫn nằm trong phạm vi ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc đối với Việt Nam. Ngoài ra, mèo còn là loài động vật phổ biến và quen thuộc với người Việt hơn là thỏ.

Từ “thỏ” đến “mèo”, cách phát âm gần như giống nhau, điều này phản ánh sự khéo léo tuyệt vời của người Việt trong quá trình thích nghi văn hóa với các quốc gia khác nhau.

So sánh 12 cung hoàng đạo ở Việt Nam và Trung Quốc

Mười hai cung hoàng đạo là hệ thống phân loại thời gian trong văn hóa truyền thống, lấy mười hai năm làm chu kỳ và mỗi năm được đại diện bởi một con giáp cụ thể. Dưới đây là so sánh các cung hoàng đạo của Việt Nam và Trung Quốc:

Chuột/chuột:

• • Việt Nam: Tý
  • Trung Quốc: Titan

Bò (Trâu/Bò):

• • Việt Nam: Sử
  • Trung Quốc: gia súc

con hổ:

• • Việt Nam: Hổ
  • Trung Quốc: Cúp

Mèo/Thỏ:

• • Việt Nam: Mao Trạch Đông
  • Trung Quốc: Mao Trạch Đông

rồng:

• • Việt Nam: mỏng
  • Trung Quốc: Mỏng

rắn:

• • việt nam: con rắn
  • Trung Quốc: Rắn

ngựa:

• • Việt Nam: Các tổ chức phi chính phủ
  • Trung Quốc: NGO

Dê/Cừu:

• • Việt Nam: Mận
  • Trung Quốc: Mei

con khỉ:

• • việt nam: thân yêu
  • Trung Quốc: Thân mến

Dậu:

• • việt nam: gà trống
  • Trung Quốc: Gà

chó:

• • Việt Nam: Tuất
  • Trung Quốc: Tuất

con lợn:

• • Việt Nam: Huệ Hải
  • Trung Quốc: Lợn

Mặc dù tên các con giáp của Việt Nam và Trung Quốc khác nhau nhưng các con giáp ở cả hai nền văn hóa đều có những thuộc tính, ý nghĩa và truyền thống tương tự nhau. Mỗi cung hoàng đạo đại diện cho một năm trong chu kỳ 12 năm và được cho là sẽ ảnh hưởng đến tính cách, sự may mắn và vận mệnh của những người sinh năm đó.

Tóm lại

Trên đây là những thông tin cơ bản, tương đối đầy đủ và chi tiết về 12 cung hoàng đạo, bao gồm các khái niệm, lịch sử ra đời, nguồn gốc và thứ tự sử dụng 12 cung hoàng đạo trong văn hóa Việt Nam và Trung Hoa. Bây giờ bạn đã hiểu rõ hơn về 12 cung hoàng đạo, làm cơ sở cho việc nghiên cứu sâu hơn về cung hoàng đạo của chính mình để hiểu rõ những nét, tính cách chung giữa bạn và những người cùng cung hoàng đạo.